|
มงคลที่ ๗
พาหุสัจจัง เอตัมมังคะละมุตตะมัง
ความเป็นผู้สดับฟังมาก เป็นอุดมมงคล
บัดนี้ จักได้วิสัชนาในมงคลที่ ๗ ตามพระบาลีและอรรถกถาว่า พาหุสัจจัญจะ การที่บุคคลได้ฟังซึ่งพระพุทธวจนะ คือ พระสัทธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าเรียกว่าพรหมจรรย์ โดยมากได้แก่พระสูตร ๒ หมื่น ๑ พันพระธรรมขันธ์ พระวินัย ๒ หมื่น ๑ พันพระธรรมขันธ์ พระปรมัตถ์ ๔ หมื่น ๒ พันพระธรรมขันธ์ รวมเข้าด้วยกันเป็น ๘ หมื่น ๔ พันพระธรรมขันธ์ แปลว่า กอง แปลว่า หมวด ธัมมะธัมโม แปลว่า ทรงไว้ซึ่งสัตว์ผู้ปฎิบัติไม่ให้ไปสู่อบาย พหูสูตรมีสอง คือ อาคาริยพหูสูตร ได้แก่ ฆราวาสชาวบ้านหมั่นฟังธรรมเทศนา มี สุตตัง เคยยัง เป็นต้น และทรงจำไว้ ๑ อนาคาริยพหูสูตร ได้แก่ พรรพชิตภิกษุสามเณรหมั่นฟังธรรมเทศนา เล่าเรียนศึกษาทรงไว้ซึ่งพุทธวจนะ มี สัตตัง เคยยัง เป็นต้น ๑ อธิบายความว่า ฆราวาสก็ดี บรรพชิตก็ดี ท่านที่หมั่นฟังธรรมและเล่าเรียนศึกษาซึ่งพระธรรม ความทรงจำไว้ได้เรียกว่าพหูสูตร คนที่เป็นพหูสูตรรู้ซึ่งธรรม ทรงจำไว้ซึ่งธรรมเป็นที่สรรเสริญแห่งพระอริยเจ้าทั้งหลาย มีพระพุทธเป็นต้น
จึงจัดเป็นมงคลอันประเสริฐ อนึ่ง พระพุทธเจ้าได้ทรงตรัสแก่ภิกษุทั้งหลายว่า จัตตาโร ภิกขะเว ปุคคะลา ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลในโลกนี้มี ๔ จำพวก คือ
บุคคลจำพวกหนึ่งได้สดับฟังธรรมน้อย แล้วก็ไม่ปฎิบัติซึ่งธรรมนั้น เรียกว่า เป็นคนทุศีล มีความฟังน้อย ๑
บุคคลฟังน้อยแต่ปฎิบัติตามธรรม เรียกว่า บุคคลฟังน้อยแต่มีธรรมเครื่องดับทุกข์ ๑
บุคคลได้ฟังมากแต่ไม่ปฎิบัติตามธรรม เรียกว่า พหูสูตรแต่ไม่มีธรรมเครื่องดับทุกข์ ๑
บุคคลฟังมากแล้วปฎิบัติตามธรรม เรียกว่า พหูสูตร มีธรรมเครื่องดับทุกข์ ๑
ภิกขะเว . ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ผู้ใดฟังน้อยและไม่ปฎิบัติตามธรรมวินัยที่เราตถาคตบัญญัติแต่งตั้งไว้ มนุษย์และเทพยดาทั้งหลายย่อมติเตียนซึ่งผู้นั้นด้วยเหตุ ๒ ประการ คือ ติเตียนด้วยการฟังน้อย ๑ ติเตียนที่ไม่ตั้งอยู่ในธรรมที่ตนได้ฟัง ๑ บุคคลผู้ใดฟังน้อยแต่ปฎิบัติตามซึ่งธรรม เทพยดาและมนุษย์ย่อมสรรเสริญแต่อย่างเดียว ว่าตั้งอยู่ในศีลคุณเท่านั้น บุคคลผู้ใดได้ฟังมากแต่ไม่ปฎิบัติตามธรรม มนุษย์และเทพยดาย่อมติเตียนว่าเป็นพหูสูตรทุศีล บุคคลผู้ใดฟังมากแล้วปฎิบัติตามซึ่งธรรม เทพยดาและมนุษย์ย่อมสรรเสริญด้วยเหตุ ๒ ประการ คือ เป็นผู้ฟังมาก ๑ คือ ตั้งอยู่ในคุณทั้งหลายมีศีลคุณเป็นต้น ๑ บุคคลเป็นพหูสูตรทรงไว้ซึ่งปฎิบัติธรรม และตั้งอยู่ในข้อปฎิบัติ มีศีล เป็นต้น
ปะสังสันติ ย่อมเป็นที่สรรเสริญแห่งมนุษย์และเทพยดา และนักปราชญ์ทั้งหลาย มีพระพุทธเจ้าเป็นต้น เหมือนพระผู้เป็นเจ้าอานนท์ เป็นพหูสูตรกว่าสาวกทั้งปวงในพระศาสนานี้ อนึ่ง บุคคลที่เป็นพหูสูตรทรงไว้ซึ่งธรรมนั้น ย่อมจะได้ลาภสักการะโดยง่าย ไม่ลำบากกายลำบากใจ มีผู้เลื่อมใสน้อมนำมาบูชาอยู่เสมอ ...
| 
ย้อนกลับ 