มงคลที่ ๖
อัตตะสัมมาปะณิธิ เอตัมมังคะละมุตตะมัง
การตั้งตนไว้ชอบ เป็นอุดมมงคล

   บัดนี้ จักได้วิสัชนาในมงคลที่ ๖ ตามพระบาลี อรรถกถาว่า จิตก็ดี อัตภาพทั้งปวงก็ดี ที่มีขึ้นแล้ว เรียกว่าตัวตน จิตและอัตภาพทั้งปวงนั้น ย่อมแล่นไปสู่ภพน้อยภพใหญ่ ถึงซึ่งความเวียนว่ายอยู่ในสงสาร มีความแก่เจ็บ ตายเป็นต้น จึงเรียกว่าตัวตนในที่นี้ บุคคลใดตั้งตัวตนไว้ในที่ชอบประกอบตัวตนไว้ในที่มีศีลเป็นต้น เรียกว่าอัตตสัมมาปณิธิ ตั้งตนไว้ในที่ดีที่ชอบประกอบในสัมมาปฎิบัติ

    อธิบายว่า บุคคลทั้งหลายใดที่ไม่มีศรัทธาความเชื่อ มาทำตนให้เป็นผู้มีศรัทธา ๑ เป็นคนไม่มีศีลมาทำตนให้เป็นคน มีศีล ๑ เป็นคนมัจฉริยไม่บริจากทาน มาทำตนให้เป็นผู้บริจากทาน ๑ เป็นคนมิจฉาทิฏฐิมีความเห็นผิด มาทำตนให้เป็นสัมมาทิฏฐิมีความเห็นชอบ ๑ เรียกว่าอัตตสัมมาปณิธิ เป็นผู้ตั้งตนไว้ในที่ดีที่ชอบ ประกอบในทางกุศลที่จะยกตนให้พ้นอบาย ถามว่า คนที่ไม่มีศรัทธาต้องไปอาศัยอะไร แก้ว่าต้องไปอาศัยกัลยาณมิตร คบคนที่มีจิตเป็นกุศล จะชักนำตนให้มีศรัทธา จะชักนิทานมาว่า อะตีเต กิระ ดังจะได้ฟังมาว่า ในกาลก่อนพระพุทธเจ้าของเรายังเป็นพระโพธิสัตว์ ได้ไปอุบัติบังเกิดในตระกูลพวกมิจฉาทิฏฐิ ภายนอกพระพุทธศาสนา พระโพธิสัตว์ก็ถือไปตามบิดามารดา ไม่มีความศรัทธาเลื่อมใส

   ครั้นได้สหายคนหนึ่งเป็นอุบาสก นับถือพระศาสนาจึงชักพาพระโพธิสัตว์ให้มาสู่สำนักพระพุทธเจ้า พระโพธิสัตว์ได้ฟังธรรมเทศนา จึงมีจิตศรัทธาบังเกิดในสันดาน คิดจำแนกแจกทางก่อสร้างกองการกุศล เหตุที่คบคนเป็นกัลยาณมิตร จึงทำจิตให้บังเกิดศรัทธาเลื่อมใส ในพระพุทธศาสนา ให้ทาน รักษาศีล เจริญภาวนา สดับฟังพระธรรมเทศนาแสวงหาทางโพธิญาณความตรัสรู้ ที่จะเป็นพระสัพพัญญูในเบื้องหน้า ดังวิสัชนามาฉะนี้ เรียกว่าอัตตสัมมาปณิธิ ตั้งตนไว้ในที่อันดีประการหนึ่ง..

            ย้อนกลับ         ปิดหน้านี้         ถัดไป