ปรากฏว่าผู้ระลึกชาติได้มีอยู่เป็นอันมากทั้งใจประเทศไทยและต่างประเทศ เราเคยนึกกันว่า คงมีแต่ในเอเชียเท่านั้นไม่มีในยุโรปเพราะพวกตะวันตกไม่มีใครเชื่อมากนักในเรื่องชาติหน้า ไปเชื่อว่าตายแล้ววิญญาณรออยู่ที่หลุ่มฝังศพจนกว่าจะถึงวันชำระตามมติของศาสนาของตน..

   ในเมืองไทยมีข่าวผู้ระลึกชาติได้มากมายประมาณกลางปี ๒๔๙๒ นี้เอง วิทยุรอยเตอร์ก็กระจายข่าวไปทั่วโลกถึงเรื่องผู้ระลึกกชาติได้ซึ่งได้มีการพิสูจน์ให้เดินทางไปบ้านเก่า ให้ชี้วัตถุ และบุคคลซึ่งเกี่ยวข้องกันมาแต่ชาติก่อน ก็ชี้ได้หมด เรื่องเช่นนี้มีประโยชน์อะไรที่วิทยุบริษัทนั้นจะกุขึ้นมาหลอกผู้คนเล่น..

   ในเมืองไทย เคยได้ฟังเรื่องนี้มานับไม่ถ้วน แต่จะขอนำมาเล่าในที่นี้เพียงเรื่องเดียวเพราะผู้ระลึกชาติ ได้เป็นพระและรู้จักกันกับผู้เขียน ผู้เขียนได้สอบสวนปากคำรายละเอียดจากท่านด้วยตนเอง แล้วบันทึกไว้ ไม่ใช่ชนิดฟังต่อ ๆ กันมาหลายทอด

   ท่านผู้นี้คือท่านพระครูคุณสานสัมบันหรือนัยหนึ่งพระมหาโชติ เปรียญ ๕ ประโยค วัดบวรนิเวศวิหาร ปัจจุบันเป็นพระคณาธิการประจำองค์การศึกษา วัดบูรพาราม จังหวัดสุรินทร์ อายุ ๔๒ ปี ยังมีชีวิตอยู่ เมื่อชาติก่อน ท่านมีน้องหญิงอยู่คนหนึ่ง แม้แยกไปมีเรือนแล้ว ก็ไปมาติดต่อเยี่ยมเยียนกันเสมอ ตัวท่านเองมีภรรยาและมีลูกหลายคน ต่อมาเป็นไข้ตาย เมื่อตายไปแล้วใครมาเยี่ยมศพก็เห็นหมด เที่ยวไปทักคนโน้นคนนี้ก็ไม่มีใครพูดด้วย ครั้นแล้วก็เลือน ๆ ไป

   ฝ่ายน้องสาวก็คลอดบุตรในเวลาใกล้เคียงกับพี่ชายตาย แต่บ้านอยู่ห่างกัน เมื่อเด็กอายุประมาณ ๕ ขวบ มารดาพาไปทางบ้านพี่ชาย เด็กนั้นระลึกชาติได้ และไม่ยอมเรียกมารดาว่าเป็นแม่ เพราะถือว่าตัวเองเป็นพี่ และไม่ยอมเรียกลูกของตนในชาติก่อน ๆ ว่าเป็นพี่เพราะถือว่าเป็นลูก ได้เล่าเรื่องต่าง ๆ ชี้แจงให้คนเหล่านั้นฟัง จนลูกในชาติก่อน ๆ รับนับถือว่าเป็นพ่อมาเกิด มารดาในชาตินี้ก็เกรงใจว่าเป็นพี่ เพราะเล่าเหตุการณ์ทั้งปวงขณะที่เป็นพี่น้องกันได้อย่างถูกต้องหมด ปัจจุบันนี้ลูกในชาติก่อนยังมีชีวิตอยู่

   พระภิกษุผู้ระลึกชาติได้รูปนี้ เป็นผุ้มีความประพฤติเรียบร้อย มีอัธยาศัยนิ่มนวล และไม่ใคร่ประกาศเรื่องนี้เท่าไรนัก แม้อยู่ที่วัดบวรนิเวศมานาน สมเด็จพระสังฆราชก็ไม่ทรงทราบเรื่องนี้ มาทรงทราบเมื่อผู้เขียนไปสอบถามรายละเอียดเสร็จแล้ว จึงโปรดให้ท่านพระครูคุณสารสัมบัน ซึ่งขณะนี้อยู่ที่จังหวัดสุรินทร์ รายงานเป็นลายลักษณ์อักษรถวาย...

   บุคคลที่ระลึกชาติได้อื่น ๆ ยังมีอีก แต่ปรากฏว่าพอโตแล้วก็ลืมหมด ระลึกได้เมื่ออายุน้อย ๆ ต่างจากท่านพระครูคุณสารสัมบันซึ่งยังระลึกได้แม่นยำจนบัดนี้..

    (หมายเหตุ ...ผู้พิมพ์เรื่องนี้ได้พิมพ์..พ.ศ .๒๕๒๖..ข้าพเจ้าได้นำเรื้องนี้มาจากหนังสือและได้นำมาพิมพ์ เพื่อเผยแพร่อีกต่อหนึ่ง..ให้เป็นประโยชน์แด่เพื่อนมนุษย์..มิได้เพื่อการค้าแต่อย่างใด..)